Displaying items by tag: Τζένη Αργυρίου

Μετά την όμορφη βραδιά που ζήσαμε στο Εμπρός στις 3 Φεβρουαρίου, καλούμε τους ανθρώπους του χορού που έχουν υλικό από βίντεο (VHS , ή μεταγραμμένο σε DVD)από την δεκαετία του '90 και από τον καιρό που ήταν σπουδαστές χορού, για ένα δεύτερο γύρω του παιχνιδιού "Που ήμουνα; Που είμαι; ".

Για περισσότερες πληροφορίες για το παιχνίδι, για βίντεο και φωτογραφίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας. http://syndesmoschorou.wordpress.com/

Όσοι απο εσάς έχετε υλικό και θα θέλατε να συμμετάσχετε επικοινωνήστε μαζί μας στo syndesmos.chorou@gmail.com

Πού ήμουνα; Πού είμαι;

Άνθρωποι του χορού δείχνουν βίντεο από τον καιρό που ήταν σπουδαστές χορού. Και μιλούν για το 'τότε' και για το 'τώρα΄.

Δεκαετία του '90.

Ποιά ήταν τα όνειρά τους; Πώς φαντάζονταν τον εαυτό τους δεκαπέντε χρόνια μετά;

Με παιχνιδιάρικη διάθεση ανατρέχουμε στο τότε για να ανιχνεύσουμε το τώρα.

Σας περιμένουμε με χαρά,

Τζένη Αργυρίου, Βάσω Γιαννακοπούλου, Μαρία Κολιοπούλου, Μέντη Μέγα, Κατερίνα Σκιαδά

ΥΣ. Αν υπάρξει ανταπόκριση θα μπορούσε να γίνει το ίδιο για άλλες δεκαετίες ή για άλλης κατηγορίας βίντεο. Αυτή είναι απλώς η αρχή!

2013-04-13

ΘΕΜΑ: «ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ»

Οι διοργανωτές του ΙΕΤΜ Athens σας προσκαλούν την Κυριακή 31 Μαρτίου και ώρα 12:30 στο bios σε μία παρουσίαση – ανοιχτή συζήτηση με θέμα τις συμπράξεις της τέχνης και ειδικότερα των παραστατικών τεχνών με την επιστήμη. Η 2^η αυτή Προ-συνάντηση του ΙΕΤΜ Athens ξεκίνησε με αφορμή την παρουσίαση στην 1^η Προ – συνάντηση της Ariane Koek του προγράμματος collide@CERN, το οποίο αναθέτει σε καλλιτέχνες να δημιουργήσουν νέα έργα μέσα στο περιβάλλον του CERN και σε συνεργασία ε την επιστημονική του ομάδα, εισάγοντας με αυτόν τον τρόπο ένα νέο μοντέλο παραγωγής.

Στόχος της 2^ης Προ-συνάντηση είναι να εξετάσει περαιτέρω αυτή τη σχέση και τους πιθανά μοντέλα παραγωγής καλλιτεχνικού έργου που αυτή μπορεί να δημιουργήσει. Στη συζήτηση συμμετέχουν οι:  Τζένη Αργυρίου (Ομάδα χορού Amorphy), Χριστίνα Σουγιουλτζή – Δημήτρης Αποστολάκης (Ομάδα χορού «Κι όμως κινείται»), Αλέξανδρος Μιστριώτης (καλλιτέχνης),  Ilana Shamoon (Fondation Cartier pour l' art contemporain),  Jeanne-Pierre Bourguignon ( Institut des Hautes Etudes Scientifiques), Θοδωρής Αναγνωστόπουλος( ομάδα SciCo), Παναγιώτης Φιλντίσης (Ένωση Ελλήνων Φυσικών).

Τον Οκτώβριο του 2013, η ελληνική σκηνή θα βρεθεί στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος λόγω της συνάντησης ΙΕΤΜ Athens, η οποία αναμένεται να συγκεντρώσει περισσότερους από 500 καλλιτέχνες και επαγγελματίες των παραστατικών τεχνών (υπεύθυνοι προγράμματος, παραγωγοί κτλ). Στόχος της συνάντησης είναι τα μέλη του Διεθνούς Δικτύου Παραστατικών Τεχνών ΙΕΤΜ να γνωρίσουν καλύτερα τους Έλληνες καλλιτέχνες και επαγγελματίες  και όλοι μαζί να εξετάσουμε ζητήματα που αφορούν το «ΑΥΡΙΟ» (TOMORROW) των παραστατικών τεχνών στην Ευρώπη.

Εν όψει του ΙΕΤΜ Athens, οργανώνουμε μια σειρά θεματικών προ-συναντήσεων, με στόχο τη διερεύνηση σημαντικών ζητημάτων που σχετίζονται με το «ΑΥΡΙΟ» των παραστατικών τεχνών. Στόχος είναι το υλικό που θα προκύψει από αυτές τις προ- συαντήσεις να αποτελέσει τη βάση των θεμάτων που θα συζητηθούν κατά τη διάρκεια του ΙΕΤΜ Athens τον Οκτώβριο του 2013. Η πρώτη από αυτές τις προ –συναντήσεις πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 10 Μαρτίου με θέμα τους «Εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης και παραγωγής».

Τι είναι το Διεθνές Δίκτυο Σύγχρονων Παραστατικών Τεχνών ΙΕΤΜ

Τα τελευταία 20 χρόνια, το Διεθνές Δίκτυο Σύγχρονων Παραστατικών Τεχνών ΙΕΤΜ (www.ietm.org ) έχει προκαλέσει μεγάλες αλλαγές στο πεδίο των παραστατικών τεχνών διεθνώς, δημιουργώντας ένα φυσικό χώρο – και στη συνέχεια και ένα δικτυακό χώρο - στον οποίο καλλιτέχνες, παραγωγοί και επαγγελματίες από όλες τις χώρες της Ευρώπης κυρίως, αλλά και άλλων ηπείρων, μπορούν καταρχήν να συμβρεθούν, να γνωριστούν, να ανταλλάξουν εμπειρίες και απόψεις και σε δεύτερο στάδιο, να ξεκινήσουν μεταξύ τους συνεργασίες, οι οποίες μπορεί να έχουν πολλές μορφές όπως συμπαραγωγές, μετακλήσεις παραστάσεων ή σχεδιασμό κοινών δράσεων, τις οποίες απευθύνουν για χρηματοδότηση τόσο στο πρόγραμμα «Πολιτισμός» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και σε άλλες διαθέσιμες πηγές της εθνικής ή ευρωπαϊκής αγοράς.

Η επιτυχία του ΙΕΤΜ έγκειται ακριβώς στη «χαλαρή» ατμόσφαιρα που διέπει τις συναντήσεις του, στο γεγονός ότι λειτουργεί χωρίς εθνικά παραρτήματα, αλλά ως ένα ενιαίο δίκτυο, στο οποίο κάθε επαγγελματίας του χώρου μπορεί να συναντηθεί με συναδέλφους του από άλλες χώρες ελεύθερα. Το ΙΕΤΜ είναι μη κυβερνητικός οργανισμός, μία ένωση καλλιτεχνικών οργανισμών (ομάδων θεάτρου και χορού, θεάτρων, φεστιβάλ, κέντρων τεχνών, κέντρων χορού) από διάφορες χώρες του κόσμου. Σήμερα, το δίκτυο αριθμεί περισσότερα από 600 μέλη, ανάμεσα στα οποία συναντάμε πολύ σημαντικούς φορείς και καλλιτέχνες της διεθνούς σκηνής όπως το Festival d’ Avignon, το Kunsten Festival des Arts, το Holland Festival, το Oerol Festival, το Tanzhaus NRW, το HAU, τα Ballets C de la B, τους Rosas, τη  Needcompany, το TG Stan, το Troubleyn/Jan Fabre, τους Ultima Vez, την Akram Khan Company, τους Forced Entertainment κ.α.

Μέσα από τις συζητήσεις που διεξάγονται στις συναντήσεις , καλλιτέχνες και επαγγελματίες έχουν την ευκαιρία να μάθουν για τις τρέχουσες εξελίσεις σε θέματα πολιτικής, παραγωγής αλλά και καλλιτεχνικής πρακτικής. Συνδυάζοντας λοιπόν σημαντικούς επαγγελματίες με τρέχουσες εξελίξεις, οι συναντήσεις γίνονται η «μήτρα» μέσα στην οποία δημιουργούνται πολλές συνεργασίες, νέες δράσεις, νέα έργα, αλλά και νέοι θεσμοί, όπως άλλα δίκτυα και ενώσεις. Προκειμένου, άλλωστε, να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μελών του, δηλαδή των επαγγελματιών του χώρου διεθνώς, το ΙΕΤΜ διεξάγει κατά καιρούς έρευνες που στόχο έχουν να διευκολύνουν την κινητικότητα των καλλιτεχνών, να τους ενημερώσουν για διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης αλλά και για νέους τρόπους παραγωγής και διανομής των θεαμάτων. Τέλος, το ΙΕΤΜ έχει αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στους τομείς του lobbying και της ανάπτυξης επιχειρηματολογίας για την υποστήριξη των τεχνών σε ευρωπαϊκό πολιτικό επίπεδο και είναι ένας από τους συνομιλητές σε συζητήσεις που αφορούν την πολιτική στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε πρόκειται για το σχεδιασμό των προγραμμάτων υποστήριξης των τεχνών, είτε για άλλα ζητήματα. Όλη αυτή η δραστηριότητα, η οποία είναι μοναδική σε διεθνές επίπεδο, έχει οδηγήσει στην αναγνώριση του ΙΕΤΜ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως οργανισμού που δραστηριοποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο χώρο του πολιτισμού και τη συνακόλουθη χρηματοδότησή του για τα λειτουργικά του έξοδα από το πρόγραμμα «Πολιτισμός» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Tι είναι τα Plenary Meetings του IETM

Το σημαντικότερο κομμάτι της δραστηριότητας του ΙΕΤΜ είναι οι διαφόρων τύπων συναντήσεις που διοργανώνει, με σκοπό τη δικτύωση των μελών του. Οι πλέον σημαντικές είναι τα Plenary Meetings. Κάθε χρόνο το δίκτυο διοργανώνει δύο Plenary Meetings, ένα το φθινόπωρο (Οκτώβριο) και ένα την άνοιξη (Μάρτιο – Απρίλιο). Στα Plenary Meetings συγκεντρώνονται συνήθως όλα τα μέλη, με αποτέλεσμα οι συναντήσεις να αριθμούν περί τους 500 – 700 επαγγελματίες και καλλιτέχνες των παραστατικών τεχνών. Τα Plenary Meetings διοργανώνονται σε διαφορετική κάθε φορά χώρα της Ευρώπης, ώστε τα μέλη του δικτύου να μπορούν να έρχονται σε απευθείας επαφή με τις εθνικές σκηνές της Ευρώπης. Σε κάθε χώρα, η συνάντηση – που έχει τη μορφή συνεδρίου – συνοδεύεται από πρόγραμμα επιλεγμένων παραστάσεων της εγχώριας σκηνής. Έτσι, το Plenary Meeting γίνεται μία σημαντική ευκαιρία για τη διοργανώτρια χώρα να αναδείξει την εθνική σκηνή της σε διεθνές επίπεδο. Μέχρι σήμερα, το ΙΕΤΜ έχει διοργανώσει Plenary Meetings στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ενώ αυτή είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεται την Ελλάδα.

ΙΕTM Athens – TOMORROW

Όπως όλες οι συναντήσεις του ΙΕΤΜ, έτσι και το IETM Athens περιλαμβάνει ένα συνεδριακό κομμάτι, ένα πρόγραμμα επιλεγμένων ελληνικών παραστάσεων απ’ όλα τα είδη των παραστατικών τεχνών και μια σειρά εκδηλώσεων κοινωνικού χαρακτήρα (πάρτυ, βραδυνές συναντήσεις σε μπαρ, ξεναγήσεις στην καλλιτεχνική ζωή της πόλης), που δίνουν την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να γνωριστούν καλύτερα μεταξύ τους.

Κεντρικό θέμα της συνάντησης της Αθήνας είναι το ΑΥΡΙΟ (TOMORROW). Έτσι, η κεντρική και οι παράλληλες συνεδρίες θα επικεντρωθούν σε συζητήσεις και παραδείγματα καινοτόμων πρακτικών που θα βοηθήσουν καλλιτέχνες και επαγγελματίες να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του αύριο.  Τα θέματα που θα συζητηθούν αφορούν σε όλα τα επίπεδα της δουλειάς καλλιτεχνών και επαγγελματιών, δηλαδή σε επίπεδο πολιτικής, σε επίπεδο καλλιτεχνικής πρακτικής και σε επίπεδο διοίκησης και παραγωγής. Έτσι, τα θέματα που θα συζητηθούν παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, καλύπτοντας περιοχές από τους καινοτόμους τρόπους για την ανεύρεση πόρων και τα νέα προγράμματα χρηματοδότησης των τεχνών από την ΕΕ  μέχρι καινοτόμους τρόπους για συμπαραγωγές, εκπαίδευση και γενικά, κινητικότητα των καλλιτεχνών, το ρόλο της έρευνας στην καλλιτεχνική πρακτική κτλ.

IETM Athens Pre – Meetings

Φιλοδοξία της Οργανωτικής Επιτροπής είναι το  ΙΕΤΜ Athens να γίνει αφορμή να δημιουργήσουμε δίκτυα συνεργασίας και στο εσωτερικό της Ελλάδας, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για νέα μοντέλα παραγωγής, χρηματοδότησης και γενικά, ανάπτυξης των καλλιτεχνών και επαγγελματιών των παραστατικών τεχνών. Προς αυτήν την κατεύθυνση, διοργανώνουμε ειδικές συναντήσεις, στις οποίες παρουσιάζουμε περιπτώσεις καλής πρακτικής και θα προσπαθήσουμε να φέρουμε σε επαφή τους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες των παραστατικών τεχνών με εκπροσώπους φορέων  της τοπικής αυτοδιοίκησης, της πολιτείας, μορφωτικών ιδρυμάτων αλλά και της αγοράς. Οι βασικές θεματικές που θα αναπτυχθούν κατά τη διάρκεια των προ-συναντήσεων είναι οι εξής:

1. Τα νέα προγράμματα χρηματοδότησης για τις τέχνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πολιτικής και χρηματοδότησης των τεχνών
2. Ο ρόλος των Μορφωτικών Ιδρυμάτων των Ευρωπαϊκών χωρών
3. Η σύνδεση με την αγορά: η ιδιωτική χορηγία και η υποστήριξη των τεχνών στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης
4. Crowdfunding και καινοτόμοι τρόποι ανεύρεσης πόρων
5. Η σχέση της τέχνης με την έρευνα, ειδικότερα την επιστημονική έρευνα και η σύνδεση με την επιστημονική και πανεπιστημιακή κοινότητα
6. Η σύνδεση με την περιφέρεια: μοντέλα και τρόποι συνεργασίας και ανάπτυξης των παραστατικών τεχνών στην περιφέρεια
7. Δια βίου μάθηση:  τρόποι και μοντέλα συμμετοχής στη δια βίου μάθηση για τους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες των παραστατικών τεχνών και οι παραστατικές τέχνες ως αντικείμενο δια βίου μάθησης για την κοινωνία.

Διοργάνωση

Κύριος διοργανωτής του IETM Athens είναι το busart (www.busart.org) και συνεργαζόμενοι φορείς η Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων, το bios (www.bios.gr ), το Βυρσοδεψείο (www.vyrsodepseio.com ), το Dance Cultural Centre (www.dancce.gr ) και το Κέντρο Χορού Ντάνκαν (www.duncandancecenter.org ).

Την Οργανωτική Επιτροπή του IETM Athens συνθέτουν οι: Κέλλυ Διαπούλη, Μαρία Δήμου, Φίλιππος Κανακάρης, Βίκυ Κολοβού, Κασσιανή Μπένου, Γιώργος Σαχίνης, Φρόσω Τρούσσα.

2013-03-25

Πριν από λίγες μέρες έγινε στο Εμπρός το παιχνίδι “Πού ήμουνα; Πού είμαι;”.

Κάποιοι θεατές είπαν πως είδαν το παιχνίδι περισσότερο σαν μια performance, άλλοι πως ένιωσαν ένα κλίμα συγκίνησης και κάποιοι πως είχαν την αίθηση μιας κοινότητας στο χώρο του χορού.

Η ιδέα προέκυψε όταν ανακαλύψαμε πως είχαμε στα συρτάρια μας VHS από τον καιρό που σπουδάζαμε, από το τέλος δηλαδή της δεκαετίας του 90. Τα βίντεο αυτά μας συγκίνησαν και σκεφτήκαμε πως σήμερα, 15 και παραπάνω χρόνια μετά, έχουν και μια ιστορική αξία. Ρωτώντας κάποιους φίλους είδαμε πως υπάρχει και αλλο υλικό και αποφασίσαμε με κάποιον τρόπο να το αξιοποιήσουμε.

Σκεφτήκαμε λοιπόν στο πλαίσιο του δεκαημέρου με τίτλο ‘Πού είμαστε τώρα’ που οργάνωσε η Κολεκτίβα Ομόνοια στο Εμπρός, και συγκεκριμένα στην κατηγορία δράσεων Μανιφέστα, να συμμετάσχουμε κι εμείς με αυτήν την δράση. Αποφασίσαμε να επικεντρωθούμε σε βίντεο ανθρώπων που σπούδασαν χορό κατά τη δεκαετία του ‘90.

Συμμετείχαν η Μαρία Γοργία, Μπέτυ Δραμισιώτη, Αλέξανδρος Γιαννής, Μαριέλα Νέστορα, Μαρία Κολιοπούλου, Γιώργος Μάτσκαρης, Κατερίνα Σκιαδά, Τζένη Αργυρίου, Ελευθερία Λαγουδάκη, Νίκος Καλογεράκης και η Μέντη Μέγα στο συντονισμό και τα βίντεο.

Η ιδέα ήταν απλή. Δείχναμε ένα βίντεο διάρκειας 2 με 3 λεπτά και ύστερα όποιος εμφανιζόταν σε αυτό ανέβαινε στη σκηνή όπου ήταν στημένες δύο πινακίδες, μια που έγραφε ΤΟΤΕ και μια ΤΩΡΑ. Όποιος λοιπόν ανέβαινε στη σκηνή περνούσε από την πρώτη πινακίδα και έλεγε δυο λόγια για την εποχή που τραβήχτηκε το βίντεο που είδαμε. Πού ήταν; Τι έκανε; Πώς έβλεπε το μέλλον του; Στη συνέχεια περνούσε στη άλλη πινακίδα και συνέχιζε μιλώντας λίγο για το τώρα. Τί κάνει τόσα χρόνια μετά; Πώς βλέπει τώρα εκείνα τα χρόνια; Τί σκέφτεται για την πορεία του και του σημείο που βρίσκεται τώρα;

Η σκέψη και η επιθυμία μας ήταν να γυρίσουμε λίγο πίσω σε εκείνα τα χρόνια και να προκαλέσουμε έναν στοχασμό για το πέρασμα του χρόνου, την πορεία που παίρνει ο καθένας από εμάς, για τα όνειρα ή τους στόχους με τους οποίους ξεκινά κανείς και για το πού τελικά καταλήγει. Όχι με μια απαισιόδοξη διάθεση, αλλά περισσότερο με μια διάθεση να δούμε τον πλούτο των ερεθισμάτων και των ευκαιριών που δίνει, ή θα μπορούσε να δίνει ο χώρος του χορού αν οι συνθήκες ήταν λίγο πιο ευνοϊκές.

Σίγουρα δε δώσαμε ένα πλήρες δείγμα όλων αυτών των επιλογών, αλλά είδαμε ανθρώπους που σήμερα είναι χορευτές, δάσκαλοι χορού, δάσκαλοι τεχνικής Alexander ή γιόγκα, χορογράφοι που έχουν ομάδες ή δουλεύουν συλλογικά, που σκηνοθετούν, ασχολούνται με την τεχνολογία και την περφόρμανς, με τις πολεμικές τέχνες και άλλα…

Σκεφτήκαμε λοιπόν να δώσουμε συνέχεια στο παιχνίδι αυτό, αφού πρώτα κάνουμε ένα ανοιχτό κάλεσμα σε ανθρώπους που έχουν υλικό vhs ή μετεγραμμένα σε dvd από τη δεκαετία του ΄90 και θα ήθελαν να συμμετάσχουν σε αυτό.

Κάτι που είδαμε στην πορεία είναι πως η φόρμα αυτού του παιχνιδιού εγείρει και κάποια ζητήματα ιστορικού ενδιαφέροντος. Ήταν ξεκάθαρο από πλευράς μας πως δεν επιχειρήθηκε να δοθεί μια εικόνα του χορευτικού τοπίου της δεκαετίας του ΄90, αφού όλοι όσοι εμφανίζονταν στα βίντεο ήταν άγνωστοι τότε στη χορευτική κοινότητα, ώντας ακόμη σπουδαστές χορού.  Παρόλ’αυτά το υλικό που είχαμε στη διάθεσή μας μας έκανε να σκεφτούμε θέματα, όπως το πώς καταγράφονταν οι παραστάσεις των σχολών τότε. Είχαν όλες οι σχολές τις ίδιες δυνατότητας καταγραφής; Είδαμε δηλαδή βίντεο που προέρχονταν από επαγγελματική βιντεοσκόπηση καθώς και βίντεο από ερασιτεχνικές home video κάμερες. Φανταζόμαστε πως θα υπάρχουν πάρα πολλές αντίστοιχες παραστάσεις που δεν καταγράφηκαν ποτέ. Επίσης το υλικό ήταν πολύ διαφορετικό ή άνισο θα μπορούσε να πει κανείς, αφού κάποιες χορογραφίες ήταν γνωστών και πεπειραμένων χορογράφων όπως ο Χάρης Μανταφούνης και άλλες ήταν πρώτες απόπειρες στη χορογραφία ανθρώπων όπως η Μαρία Γοργία και η Μαριέλα Νέστορα.

Οι προβληματισμοί αυτοί μας οδηγήσαν στη σκέψη οτι θα μπορούσαμε όταν κλείσει έναν κύκλος παιχνιδιών ‘Πού ήμουνα; Πού είμαι;’ να κάνουμε μια συζήτηση, με εισηγήσεις κάποιων ανθρώπων, γύρω από τα θέματα ιστορικού ενδιαφέροντος που προέκυψαν μέσα από το παιχνίδι.

Ευχαριστούμε θερμά όλους του συμμετέχοντες καθώς και τους θεατές που βρέθηκαν στο Εμπρός εκείνη τη μέρα,

Μαρία Κολιοπούλου, Κατερίνα Σκιαδά, Βάσω Γιαννακοπούλου, Μέντη Μέγα, Τζένη Αργυρίου

Πηγή : http://syndesmoschorou.wordpress.com/

2013-03-04

Δύο σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα από δυο καταξιωμένες ελληνίδες χορογράφους πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου στην Αθήνα. Η συμμετοχική εγκατάσταση-εργαστήριο Memorandum Athens Lab της Τζένης Αργυρίου (Ομάδα Amorphy) με στόχο ένα βιωματικό ταξίδι μνήμης σε γεγονότα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας και η παράσταση Το Στρώμα της Μαρίας Γοργία (Ομάδα Αμάλγαμα) με θέμα τις εκφάνσεις του «ελληνικού» υποκειμένου στα συμφραζόμενα της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Το ελληνικό οικείο, ανοίκειο και φαντασιακό στοιχείο συναντήθηκε σε αυτές τις δράσεις μέσα από μια πανοπτική ματιά στο χρόνο και σε μια προσπάθεια σύνδεσης των ιστορικών αναπαραστάσεων, βιωμάτων και γεγονότων με το παρόν.

Το εργαστήριο της Τζένης Αργυρίου προέκυψε ως προέκταση ενός συνολικότερου εγχειρήματος σε εξέλιξη με στόχο την αφύπνιση της μνήμης και της φαντασιακής της διάστασης από την περίοδο του 1912 και έπειτα. Όπως λέει η ίδια η Αργυρίου: «Σκοπός του project είναι να διερευνήσει τη σύγχυση μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, του συλλογικού και του ατομικού, τις πραγματικές και φαντασιακές μνήμες που συνθέτουν το παρόν». Το εγχείρημα αυτό περιλαμβάνει παραστάσεις, εγκαταστάσεις, εργαστήρια, καλλιτεχνικά residencies και αρχειακή έρευνα, και η συγκεκριμένη εγκατάσταση φιλοξενήθηκε στον χώρο του Camp για δέκα ημέρες (19-28. 4) μετά την αισθαντική παράσταση Αφανής Μνήμη της Αργυρίου στα Γρεβενά.

Ο χώρος του Memorandum Athens Lab ήταν ένας χώρος ιδεών, δοκιμών και συμμετοχής του κόσμου στον οποίο συμμετείχαν μουσικοί, φωτογράφοι, video artists, εικαστικοί, δραματουργοί και σχεδιαστές φωτισμού (Thomas Fourneau, Coti K, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Σωτήρης Μπαχτσετζής, Λίλα Σωτηρίου, Βασίλης Γεροδήμου, Αλέξης Χατξηαλεξίου, Ευγένιος Τζαφέστας, Μίλτος Αθανασίου, Αντώνης Νικηφόρος και Νίκος Μακρής). Περιελάμβανε πέντε τόπους δημιουργικής εργασίας: TOPOS I - THINKING - ένα τραπέζι με βιβλία και laptop για έρευνα και διάλογο καθώς και ένα pinboard στο οποίο συμμετέχοντες από το κοινό σημείωναν κάποια συμβάντα από προηγούμενες περιόδους που ενθυμούνταν οι ίδιοι ή είχαν ακούσει από ιστορίες κοντινών τους προσώπων. TOPOS II - INTERVIEWS - όπου βιντεοσκοπήθηκαν συνεντεύξεις με τους ποιητές Κώστα Καναβούρη και Γιώργο Χουλιάρα, τους συγγραφείς Βαγγέλη Ραπτόπουλο και Μανώλη Ανδριωτάκη, τον καθηγητή φιλοσοφίας Διονύση Καββαθά, τον εικαστικό Κώστα Τσόλη και τις ιστορικούς τέχνης Ελεάννα Βλάχου και Βίκυ Θεοδωροπούλου. Οι ερωτώμενοι καλέστηκαν από την χορογράφο να ανασύρουν και να μοιραστούν τις βιωματικές τους εμπειρίες από περιόδους όπως ο ελληνικός εμφύλιος. TOPOS III- DOCUMENTARY ROOM όπου προβλήθηκαν τα ντοκιμαντέρ Ενα Αργοπορημένο Ευχαριστώ σε σκηνοθεσία Ηλία Γιαννάκη από το ΑΣΚΙ, Εμείς οι Έλληνες επεισόδιο 11 σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάκου από το Σκαϊ και το Νεοναζί: Το ολοκαύτωμα της μνήμης σε σκηνοθεσία Στέλιου Κούλογλου.

Το TOPOS IV STAGE & CHORUS/ORCHESTRA ήταν μια απόπειρα δημιουργίας μιας εγκατάστασης που λειτουργούσε ως συμμετοχικό μουσικό όργανο και ταυτόχρονα οπτικό μηχανισμό. Η εγκατάσταση περιελάμβανε προβολές φωτογραφιών (κάποιες από τις οποίες είχαν προσφερθεί από το κοινό) με τις οποίες οι συμμετέχοντες έρχονταν σε επαφή χωρίς να γνωρίζουν εξ αρχής το περιεχόμενο, συνθέτοντας στιγμιαία την δική τους αυθόρμητη βιωματική ιστορία. Η προβολή των φωτογραφιών αυτών συνδυάστηκε επίσης με την performance χορευτών σε ένα παιχνίδι με τις σκιές και τον φωτισμό πίσω από τις φωτογραφίες, συνδέοντας νοερά την ατμόσφαιρα των φωτογραφιών με το σήμερα. Το κοινό μπορούσε επίσης να αγγίξει τις χορδές στο πίσω μέρος των προβολών που επικοινωνούσαν με έναν ενισχυτή, λειτουργώντας σαν ένα πρωτότυπο μουσικό όργανο ενεργοποιώντας τις οπτικοακουστικές αισθήσεις και τις μνήμες. Τέλος το TOPOS V - SHADOWS όπου δοκιμάστηκε η βιντεοσκόπηση σκιών του κοινού με στόχο την εμπλοκή των σκιών αυτών σε φωτογραφίες της ελληνικής ιστορίας.

Έτσι η Τζένη Αργυρίου, εκτός από τις χορευτικές της παραστάσεις επιδιώκει μέσα από αυτές τις διαδραστικές συναντήσεις με αντικείμενα και θρύμματα μνήμης να επανασυνδέσει το τότε με το τώρα, να ανοίξει μια σχισμή στο παρελθόν και να ανασύρει τις βιωμένες ή φαντασιακές εικόνες του από τα βάθη της λήθης. Να το φωταγωγήσει και να το αναδιανείμει εκ νέου και διαμέσου αυτού να δραστηριοποιήσει το συλλογικό ασυνείδητο μέσω μιας συναισθητηριακής αφύπνισης της θραυσματικής μνήμης. Σε μια ντελεζιανή οπτική, η Αργυρίου εν τέλει μεταχειρίζεται τη μνήμη όχι σαν παλινδρόμηση ή οπισθοδρόμηση στο παρελθόν, αλλά σαν μια δημιουργική, αποτοπικοποιημένη διαδικασία ανασυγκρότησης του υποκειμένου. Η μνήμη παρεμβαίνει, ανασχηματίζει και εντείνει τα συναισθήματα ανοίγοντας καινούργιους δρόμους μέσα από την σύνθεση των στιγμών του παρελθόντος ενισχυμένα με στρώσεις του παρόντος. Το Memorandum ως μια μνημονική παρακαταθήκη στοχεύει να μας καταστήσει αναστοχαστικούς δρώντες-δέκτες και να μας φέρει πιο κοντά στην παρορμητική ατομική επανασύνθεση ενός συλλογικού παρελθόντος.

Η επιτυχημένη δράση θα συνεχιστεί με μία παράσταση χορού και πολυμέσων στην Μασσαλία στις 22-24 Νοεμβρίου του 2013 κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2013, σε παραγωγή της ομάδας Amorphy.Org και σε συμπαραγωγή των Theatre de Bernardines, O Espaco de Tempo και άλλων. Για τη δημιουργία του έργου έλληνες, γάλλοι, γερμανοί και πορτογάλοι καλλιτέχνες αλλά και ιδρύματα-καλλιτεχνικοί φορείς από διάφορες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να συνεργάζονται. Ο συμμετοχικός χαρακτήρας του εγχειρήματος αυτού αντικατοπτρίζεται και στην χρηματοδότηση του μέσω crowdfunding που σκοπεύει να ξεκινήσει στα τέλη Μαΐου. Έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και η ιστοσελίδα www.memorandum.gr με λεπτομερείς πληροφορίες, ανακοινώσεις, οπτικοακουστικό υλικό οπού θα μπορεί κανείς να ενημερώνεται για την εξέλιξη του project και τις ευκαιρίες ενεργής ανάμειξής του σε αυτό.

Η Μαρία Γοργία για τρεις ημέρες (26-28 Απριλίου) στο θέατρο Χυτήριο επιχείρησε από ένα άλλο παράθυρο, ένα παράδοξο και άκρως εξονυχιστικό τετ-α-τετ με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, τις αναπαραστάσεις και τις βιώσεις της ελληνικότητας. Μέσα από μια γκροτέσκα και μυστηριακή performance του Φαουστικού Σταύρου Αποστολάτου, παρουσιάζει στο κοινό μια αποδόμηση του (ανδρικού) ελληνικού εαυτού, απεικονίζοντας συμβολικά και αλληγορικά το ελληνικό στοιχείο και την ανάπτυξη της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας μέσα από τη σχέση του performer με ένα στρώμα. Ο Αποστολάτος, μεταμορφώνεται σταδιακά από τον ταπεινό πρωτόγονο έλληνα σε έναν εξευγενισμένο δυτικόφιλο άνθρωπο-πολίτη, συγκροτώντας μια κατακερματισμένη – τόσο γκροτέσκα όσο και σκοτεινή – προσωπικότητα που δεν διστάζει όπως ο Φάουστ να πουλήσει την ψυχή του στον Διάβολο για να αποκτήσει τα οφέλη που του προσφέρονται από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Το στρώμα βρίσκεται εκεί ως ευμετάβλητη πρώτη ύλη για να μετατραπεί αναλόγως με αυτές τις διαστάσεις που λαμβάνει η συγκρότηση του ελληνικού υποκειμένου σε διάφορες ιστορικές περιόδους από το 1827 και έπειτα. Το ελληνικό στοιχείο φωτίζεται μέσα από μια ματιά στο χρόνο και η Γοργία μας εκπλήσσει αναπάντεχα με την παράταιρη Φαουστική και βιβλική φυσιογνωμία του Αποστολάκη… Στη θέση της θα περίμενε κανείς το αναμενόμενο. Να είχε επιλέξει μια περισσότερο χαρακτηριστική λαϊκή φιγούρα.

Αρχικά ο Έλληνας σκιαγραφείται ως ένας τρομαγμένος, ασήμαντος τύπος που ζει από αυτό που παράγει άμεσα και από αυτό που καλλιεργεί. Το στρώμα γίνεται το έδαφος για την φύτευση πατάτας και ελαιοδέντρων όμως ο ταπεινός πρωταγωνιστής γρήγορα αλλάζει στάση κερδίζοντας τα πρώτα του χρήματα. Εξαιρετική ήταν η μινιμαλιστική σύλληψη της Γοργία με την ενίσχυση της και από τον φωτισμό, όπου ο Αποστολάκης αναλαμβάνει τον καθαρισμό της πατάτας ενώ τα κέρματα από τον κόπο του διασπείρονται επάνω στο στρώμα, προμηνύοντας την μεταλλαγή του. Ο Έλληνας αρχίζει να υιοθετεί τους «καλούς» δυτικούς τρόπους, να προσδοκά την πολυτέλεια και την επιφανειακή τυπολατρική ευγένεια ξεχνώντας προς στιγμήν την παρελθοντική του ακατέργαστη ποιότητα. Εξευγενίζεται και αποκτά μια δεύτερη φύση. Ταυτόχρονα διαμορφώνει και έναν κυρίαρχο ιδεότυπο, αυτόν του γλεντζέ και του «εξυπνάκια». Σε αυτές τις ιδιότητες θα μπορούσε να είχε δοθεί ενδεχομένως και περισσότερη έμφαση μιας και αποτελούν ένα ισχυρό υπόδειγμα για τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν. «Αυτό που με κολακεύει περισσότερο είναι να μείνω στην μνήμη των άλλων» λέει ο Αποστολάκης και με αυτή του την δήλωση σηματοδοτεί την στροφή προς τον ατομικισμό, υπό την ξενική επιρροή.

Το κλίμα αλλάζει με το καφέ σακάκι που φορά και η ατμόσφαιρα γίνεται πιο μυστηριακή, θυμίζοντας το Όνομα του Ρόδου του Umberto Eco, όπου κάτι τρομερό μοιάζει να ελλοχεύει πίσω από τα ανήσυχα βλέμματα του. Σε αυτό το σημείο η θρησκειολαγνεία του Έλληνα κάνει την εμφάνιση της και έρχεται στο προσκήνιο. Πολύ γρήγορα η χώρα πτωχεύει και τα πράγματα άξαφνα φαίνεται να γυρίζουν προς τα πίσω. Τα καμπανάκια από τα πρόβατα στο σουρεαλιστικό βίντεο που προβάλλεται μαρτυρούν αυτήν την επιστροφή στην λαϊκότητα και στην πρωτόλεια επαρχιώτικη νοοτροπία. Ένας λύκος εμφανίζεται για να σημάνει την έναρξη του ελληνικού εμφυλίου και το στρώμα γίνεται αυτή τη φορά ένα έδαφος μάχης με πολύχρωμα μικρά στρατιωτάκια στην κορυφή του που καταπίνονται από τον Αποστολάκη.

Το στρώμα στην αφαιρετική ματιά της Γοργία είναι ένας καμβάς που τροποποιείται και προσαρμόζεται διαρκώς στα ιστορικά γεγονότα. Μετουσιώνει τα υπαρκτά, σημαίνοντα στοιχεία της κάθε εποχής αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί και ως μεταφορά για διάφορες εννοιολογικές τοποθετήσεις, πλαταίνει, συρρικνώνεται και κακοποιείται, αλλά χρησιμοποιείται και σαν προβολή των συναισθηματικών και χωρικών ορίων του ήρωα.  Η μουσική της παράστασης ακολουθεί και αυτή τις ιστορικές περιόδους ενίοτε με ευρωπαϊκά βαλς και με μουσική αντίστοιχη ανά τις εποχές (π.χ ελληνικό ρεπερτόριο δεκαετίας 30).

Η ένταση της παράστασης κορυφώνεται ωστόσο μετά τον εμφύλιο. Το γκροτέσκο στοιχείο ενισχύεται με ένα διασκεδαστικό, κατά το ήμισυ, drag queen show του πρωταγωνιστή καθώς σωματοποιεί την χιτλερική φωνή του Παπαδόπουλου φτάνοντας μας στην εποχή της δικτατορίας. Με αποχρώσεις λεπτού χιούμορ η πλοκή κινήθηκε προς την πρόσφατη ηγεμονική περίοδο του ΠΑΣΟΚ και της εναλλασσόμενης και συνδιαλλαζόμενης εξουσίας του με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Η αλληγορική μεταφορά γίνεται με πράσινα, μπλε και ροζ μπαλόνια που εξανεμίζονται από τον Αποστολάκη με κωμικό τρόπο στον αέρα καθώς υιοθετεί το λεξιλόγιο πολιτικών προσώπων όπως του Ανδρέα Παπανδρέου. Και είναι το ροζ μπαλόνι της αριστερής μας παράταξης που ξεφουσκώνει με τον κωμικότερο τρόπο. Αυτή τη φορά βλέπουμε το στρώμα να μετατρέπεται σε πολιτικό βάθρο ή να γεμίζει από τεχνολογικά αντικείμενα, τηλέφωνα και υπολογιστές παραπέμποντας μας στην έντονη γραφειοκρατία της Ελλάδας των δυο τελευταίων δεκαετιών.

Το τέλος έρχεται δυναμικά, με την περιγραφή της τωρινής κατάστασης υπό τους ήχους των διακηρύξεων των τελευταίων πολιτικών μας. Υπόκωφοι ήχοι μπλεγμένοι με αγχωτικούς θορύβους συνθέτουν το σκηνικό της βίαιης μεγαλούπολης της δικής μας εποχής. Τα κουδουνίσματα των προβάτων συγχωνευμένα με τους θορύβους και τις διακηρύξεις μοιάζουν αυτή την φορά σαν ερινύες που περικυκλώνουν την φιγούρα του Αποστολάκη. Εκείνος συνεχίζει επ’ άπειρον να κάθεται στην καρέκλα του επάνω στο στρώμα και να διαβάζει με αδιαφορία, ηλιθιότητα, κυνισμό και απάθεια την εφημερίδα του ενώ βρίσκεται ζωσμένος από φλόγες που ολοένα τον πλησιάζουν. Στρώμα, καρέκλα και εαυτός γίνονται ένα για να πυρποληθούν από τις φλόγες. Ο σύγχρονος «πολιτισμένος», «αστικός», «δυτικοποιημένος», «ευρωπαίος» νέο-έλληνας δεν θα είναι ποτέ πια αθώος και μάλλον… αποδέχεται παθητικά την μοίρα του.

Πολλά συγχαρητήρια στην Μαρία Γοργία για αυτήν την δύσκολη συναρμολόγηση ανταποκρινόμενη στην νέα τάξη των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών μέσα από μια ματιά στο παρελθόν, δίνοντας την δική της χροιά και αγγίζοντας βαθιά μια συλλογική αφήγηση της ελληνικότητας. Η εξισορρόπηση και διασύνδεση της προσωπικής της καλλιτεχνικής ματιάς με ένα ευρύτερο κοινωνικο-πολιτικό γίγνεσθαι ευχόμαστε να συνεχιστεί. Αναμένουμε με αγωνία τα επόμενα της project με επίκεντρο την ζωή των σύγχρονων πρεκάριων (precaires), μια ζωή της επισφάλειας που προορίζεται να στοιχειώσει το μέλλον. Πολλά συγχαρητήρια και στον εξαιρετικό performer αυτής της παράστασης, Σταύρο Αποστολάτο, που αποτύπωσε τόσο περίτεχνα τις ενδόμυχες πτυχές του Έλληνα και της ψυχοσύνθεσης του ανά τις εποχές συγκροτώντας ένα συμπαγές σύνολο εθνοτικών ιδιοτήτων, μέσα από την προσωπική του σωματική έξη και ιδιοσυγκρασία σε αυτή την πολύπλευρη, εκκεντρική, άμεση σωματικότητα και στην συναισθαντική του σχέση με το στρώμα.

Ναταλία Κουτσούγερα

2013-05-12

Δύο σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα από δυο καταξιωμένες ελληνίδες χορογράφους πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου στην Αθήνα. Η συμμετοχική εγκατάσταση-εργαστήριο Memorandum Athens Lab της Τζένης Αργυρίου (Ομάδα Amorphy) με στόχο ένα βιωματικό ταξίδι μνήμης σε γεγονότα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας και η παράσταση Το Στρώμα της Μαρίας Γοργία (Ομάδα Αμάλγαμα) με θέμα τις εκφάνσεις του «ελληνικού» υποκειμένου στα συμφραζόμενα της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Το ελληνικό οικείο, ανοίκειο και φαντασιακό στοιχείο συναντήθηκε σε αυτές τις δράσεις μέσα από μια πανοπτική ματιά στο χρόνο και σε μια προσπάθεια σύνδεσης των ιστορικών αναπαραστάσεων, βιωμάτων και γεγονότων με το παρόν.

Το εργαστήριο της Τζένης Αργυρίου προέκυψε ως προέκταση ενός συνολικότερου εγχειρήματος σε εξέλιξη με στόχο την αφύπνιση της μνήμης και της φαντασιακής της διάστασης από την περίοδο του 1912 και έπειτα. Όπως λέει η ίδια η Αργυρίου: «Σκοπός του project είναι να διερευνήσει τη σύγχυση μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, του συλλογικού και του ατομικού, τις πραγματικές και φαντασιακές μνήμες που συνθέτουν το παρόν». Το εγχείρημα αυτό περιλαμβάνει παραστάσεις, εγκαταστάσεις, εργαστήρια, καλλιτεχνικά residencies και αρχειακή έρευνα, και η συγκεκριμένη εγκατάσταση φιλοξενήθηκε στον χώρο του Camp για δέκα ημέρες (19-28. 4) μετά την αισθαντική παράσταση Αφανής Μνήμη της Αργυρίου στα Γρεβενά.

Ο χώρος του Memorandum Athens Lab ήταν ένας χώρος ιδεών, δοκιμών και συμμετοχής του κόσμου στον οποίο συμμετείχαν μουσικοί, φωτογράφοι, video artists, εικαστικοί, δραματουργοί και σχεδιαστές φωτισμού (Thomas Fourneau, Coti K, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Σωτήρης Μπαχτσετζής, Λίλα Σωτηρίου, Βασίλης Γεροδήμου, Αλέξης Χατξηαλεξίου, Ευγένιος Τζαφέστας, Μίλτος Αθανασίου, Αντώνης Νικηφόρος και Νίκος Μακρής). Περιελάμβανε πέντε τόπους δημιουργικής εργασίας: TOPOS I - THINKING - ένα τραπέζι με βιβλία και laptop για έρευνα και διάλογο καθώς και ένα pinboard στο οποίο συμμετέχοντες από το κοινό σημείωναν κάποια συμβάντα από προηγούμενες περιόδους που ενθυμούνταν οι ίδιοι ή είχαν ακούσει από ιστορίες κοντινών τους προσώπων. TOPOS II - INTERVIEWS - όπου βιντεοσκοπήθηκαν συνεντεύξεις με τους ποιητές Κώστα Καναβούρη και Γιώργο Χουλιάρα, τους συγγραφείς Βαγγέλη Ραπτόπουλο και Μανώλη Ανδριωτάκη, τον καθηγητή φιλοσοφίας Διονύση Καββαθά, τον εικαστικό Κώστα Τσόλη και τις ιστορικούς τέχνης Ελεάννα Βλάχου και Βίκυ Θεοδωροπούλου. Οι ερωτώμενοι καλέστηκαν από την χορογράφο να ανασύρουν και να μοιραστούν τις βιωματικές τους εμπειρίες από περιόδους όπως ο ελληνικός εμφύλιος. TOPOS III- DOCUMENTARY ROOM όπου προβλήθηκαν τα ντοκιμαντέρ Ενα Αργοπορημένο Ευχαριστώ σε σκηνοθεσία Ηλία Γιαννάκη από το ΑΣΚΙ, Εμείς οι Έλληνες επεισόδιο 11 σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάκου από το Σκαϊ και το Νεοναζί: Το ολοκαύτωμα της μνήμης σε σκηνοθεσία Στέλιου Κούλογλου.

Το TOPOS IV STAGE & CHORUS/ORCHESTRA ήταν μια απόπειρα δημιουργίας μιας εγκατάστασης που λειτουργούσε ως συμμετοχικό μουσικό όργανο και ταυτόχρονα οπτικό μηχανισμό. Η εγκατάσταση περιελάμβανε προβολές φωτογραφιών (κάποιες από τις οποίες είχαν προσφερθεί από το κοινό) με τις οποίες οι συμμετέχοντες έρχονταν σε επαφή χωρίς να γνωρίζουν εξ αρχής το περιεχόμενο, συνθέτοντας στιγμιαία την δική τους αυθόρμητη βιωματική ιστορία. Η προβολή των φωτογραφιών αυτών συνδυάστηκε επίσης με την performance χορευτών σε ένα παιχνίδι με τις σκιές και τον φωτισμό πίσω από τις φωτογραφίες, συνδέοντας νοερά την ατμόσφαιρα των φωτογραφιών με το σήμερα. Το κοινό μπορούσε επίσης να αγγίξει τις χορδές στο πίσω μέρος των προβολών που επικοινωνούσαν με έναν ενισχυτή, λειτουργώντας σαν ένα πρωτότυπο μουσικό όργανο ενεργοποιώντας τις οπτικοακουστικές αισθήσεις και τις μνήμες. Τέλος το TOPOS V - SHADOWS όπου δοκιμάστηκε η βιντεοσκόπηση σκιών του κοινού με στόχο την εμπλοκή των σκιών αυτών σε φωτογραφίες της ελληνικής ιστορίας.

Έτσι η Τζένη Αργυρίου, εκτός από τις χορευτικές της παραστάσεις επιδιώκει μέσα από αυτές τις διαδραστικές συναντήσεις με αντικείμενα και θρύμματα μνήμης να επανασυνδέσει το τότε με το τώρα, να ανοίξει μια σχισμή στο παρελθόν και να ανασύρει τις βιωμένες ή φαντασιακές εικόνες του από τα βάθη της λήθης. Να το φωταγωγήσει και να το αναδιανείμει εκ νέου και διαμέσου αυτού να δραστηριοποιήσει το συλλογικό ασυνείδητο μέσω μιας συναισθητηριακής αφύπνισης της θραυσματικής μνήμης. Σε μια ντελεζιανή οπτική, η Αργυρίου εν τέλει μεταχειρίζεται τη μνήμη όχι σαν παλινδρόμηση ή οπισθοδρόμηση στο παρελθόν, αλλά σαν μια δημιουργική, αποτοπικοποιημένη διαδικασία ανασυγκρότησης του υποκειμένου. Η μνήμη παρεμβαίνει, ανασχηματίζει και εντείνει τα συναισθήματα ανοίγοντας καινούργιους δρόμους μέσα από την σύνθεση των στιγμών του παρελθόντος ενισχυμένα με στρώσεις του παρόντος. Το Memorandum ως μια μνημονική παρακαταθήκη στοχεύει να μας καταστήσει αναστοχαστικούς δρώντες-δέκτες και να μας φέρει πιο κοντά στην παρορμητική ατομική επανασύνθεση ενός συλλογικού παρελθόντος.

Η επιτυχημένη δράση θα συνεχιστεί με μία παράσταση χορού και πολυμέσων στην Μασσαλία στις 22-24 Νοεμβρίου του 2013 κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2013, σε παραγωγή της ομάδας Amorphy.Org και σε συμπαραγωγή των Theatre de Bernardines, O Espaco de Tempo και άλλων. Για τη δημιουργία του έργου έλληνες, γάλλοι, γερμανοί και πορτογάλοι καλλιτέχνες αλλά και ιδρύματα-καλλιτεχνικοί φορείς από διάφορες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να συνεργάζονται. Ο συμμετοχικός χαρακτήρας του εγχειρήματος αυτού αντικατοπτρίζεται και στην χρηματοδότηση του μέσω crowdfunding που σκοπεύει να ξεκινήσει στα τέλη Μαΐου. Έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και η ιστοσελίδα www.memorandum.gr με λεπτομερείς πληροφορίες, ανακοινώσεις, οπτικοακουστικό υλικό οπού θα μπορεί κανείς να ενημερώνεται για την εξέλιξη του project και τις ευκαιρίες ενεργής ανάμειξής του σε αυτό.

Η Μαρία Γοργία για τρεις ημέρες (26-28 Απριλίου) στο θέατρο Χυτήριο επιχείρησε από ένα άλλο παράθυρο, ένα παράδοξο και άκρως εξονυχιστικό τετ-α-τετ με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, τις αναπαραστάσεις και τις βιώσεις της ελληνικότητας. Μέσα από μια γκροτέσκα και μυστηριακή performance του Φαουστικού Σταύρου Αποστολάτου, παρουσιάζει στο κοινό μια αποδόμηση του (ανδρικού) ελληνικού εαυτού, απεικονίζοντας συμβολικά και αλληγορικά το ελληνικό στοιχείο και την ανάπτυξη της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας μέσα από τη σχέση του performer με ένα στρώμα. Ο Αποστολάτος, μεταμορφώνεται σταδιακά από τον ταπεινό πρωτόγονο έλληνα σε έναν εξευγενισμένο δυτικόφιλο άνθρωπο-πολίτη, συγκροτώντας μια κατακερματισμένη – τόσο γκροτέσκα όσο και σκοτεινή – προσωπικότητα που δεν διστάζει όπως ο Φάουστ να πουλήσει την ψυχή του στον Διάβολο για να αποκτήσει τα οφέλη που του προσφέρονται από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Το στρώμα βρίσκεται εκεί ως ευμετάβλητη πρώτη ύλη για να μετατραπεί αναλόγως με αυτές τις διαστάσεις που λαμβάνει η συγκρότηση του ελληνικού υποκειμένου σε διάφορες ιστορικές περιόδους από το 1827 και έπειτα. Το ελληνικό στοιχείο φωτίζεται μέσα από μια ματιά στο χρόνο και η Γοργία μας εκπλήσσει αναπάντεχα με την παράταιρη Φαουστική και βιβλική φυσιογνωμία του Αποστολάκη… Στη θέση της θα περίμενε κανείς το αναμενόμενο. Να είχε επιλέξει μια περισσότερο χαρακτηριστική λαϊκή φιγούρα.

Αρχικά ο Έλληνας σκιαγραφείται ως ένας τρομαγμένος, ασήμαντος τύπος που ζει από αυτό που παράγει άμεσα και από αυτό που καλλιεργεί. Το στρώμα γίνεται το έδαφος για την φύτευση πατάτας και ελαιοδέντρων όμως ο ταπεινός πρωταγωνιστής γρήγορα αλλάζει στάση κερδίζοντας τα πρώτα του χρήματα. Εξαιρετική ήταν η μινιμαλιστική σύλληψη της Γοργία με την ενίσχυση της και από τον φωτισμό, όπου ο Αποστολάκης αναλαμβάνει τον καθαρισμό της πατάτας ενώ τα κέρματα από τον κόπο του διασπείρονται επάνω στο στρώμα, προμηνύοντας την μεταλλαγή του. Ο Έλληνας αρχίζει να υιοθετεί τους «καλούς» δυτικούς τρόπους, να προσδοκά την πολυτέλεια και την επιφανειακή τυπολατρική ευγένεια ξεχνώντας προς στιγμήν την παρελθοντική του ακατέργαστη ποιότητα. Εξευγενίζεται και αποκτά μια δεύτερη φύση. Ταυτόχρονα διαμορφώνει και έναν κυρίαρχο ιδεότυπο, αυτόν του γλεντζέ και του «εξυπνάκια». Σε αυτές τις ιδιότητες θα μπορούσε να είχε δοθεί ενδεχομένως και περισσότερη έμφαση μιας και αποτελούν ένα ισχυρό υπόδειγμα για τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν. «Αυτό που με κολακεύει περισσότερο είναι να μείνω στην μνήμη των άλλων» λέει ο Αποστολάκης και με αυτή του την δήλωση σηματοδοτεί την στροφή προς τον ατομικισμό, υπό την ξενική επιρροή.

Το κλίμα αλλάζει με το καφέ σακάκι που φορά και η ατμόσφαιρα γίνεται πιο μυστηριακή, θυμίζοντας το Όνομα του Ρόδου του Umberto Eco, όπου κάτι τρομερό μοιάζει να ελλοχεύει πίσω από τα ανήσυχα βλέμματα του. Σε αυτό το σημείο η θρησκειολαγνεία του Έλληνα κάνει την εμφάνιση της και έρχεται στο προσκήνιο. Πολύ γρήγορα η χώρα πτωχεύει και τα πράγματα άξαφνα φαίνεται να γυρίζουν προς τα πίσω. Τα καμπανάκια από τα πρόβατα στο σουρεαλιστικό βίντεο που προβάλλεται μαρτυρούν αυτήν την επιστροφή στην λαϊκότητα και στην πρωτόλεια επαρχιώτικη νοοτροπία. Ένας λύκος εμφανίζεται για να σημάνει την έναρξη του ελληνικού εμφυλίου και το στρώμα γίνεται αυτή τη φορά ένα έδαφος μάχης με πολύχρωμα μικρά στρατιωτάκια στην κορυφή του που καταπίνονται από τον Αποστολάκη.

Το στρώμα στην αφαιρετική ματιά της Γοργία είναι ένας καμβάς που τροποποιείται και προσαρμόζεται διαρκώς στα ιστορικά γεγονότα. Μετουσιώνει τα υπαρκτά, σημαίνοντα στοιχεία της κάθε εποχής αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί και ως μεταφορά για διάφορες εννοιολογικές τοποθετήσεις, πλαταίνει, συρρικνώνεται και κακοποιείται, αλλά χρησιμοποιείται και σαν προβολή των συναισθηματικών και χωρικών ορίων του ήρωα.  Η μουσική της παράστασης ακολουθεί και αυτή τις ιστορικές περιόδους ενίοτε με ευρωπαϊκά βαλς και με μουσική αντίστοιχη ανά τις εποχές (π.χ ελληνικό ρεπερτόριο δεκαετίας 30).

Η ένταση της παράστασης κορυφώνεται ωστόσο μετά τον εμφύλιο. Το γκροτέσκο στοιχείο ενισχύεται με ένα διασκεδαστικό, κατά το ήμισυ, drag queen show του πρωταγωνιστή καθώς σωματοποιεί την χιτλερική φωνή του Παπαδόπουλου φτάνοντας μας στην εποχή της δικτατορίας. Με αποχρώσεις λεπτού χιούμορ η πλοκή κινήθηκε προς την πρόσφατη ηγεμονική περίοδο του ΠΑΣΟΚ και της εναλλασσόμενης και συνδιαλλαζόμενης εξουσίας του με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Η αλληγορική μεταφορά γίνεται με πράσινα, μπλε και ροζ μπαλόνια που εξανεμίζονται από τον Αποστολάκη με κωμικό τρόπο στον αέρα καθώς υιοθετεί το λεξιλόγιο πολιτικών προσώπων όπως του Ανδρέα Παπανδρέου. Και είναι το ροζ μπαλόνι της αριστερής μας παράταξης που ξεφουσκώνει με τον κωμικότερο τρόπο. Αυτή τη φορά βλέπουμε το στρώμα να μετατρέπεται σε πολιτικό βάθρο ή να γεμίζει από τεχνολογικά αντικείμενα, τηλέφωνα και υπολογιστές παραπέμποντας μας στην έντονη γραφειοκρατία της Ελλάδας των δυο τελευταίων δεκαετιών.

Το τέλος έρχεται δυναμικά, με την περιγραφή της τωρινής κατάστασης υπό τους ήχους των διακηρύξεων των τελευταίων πολιτικών μας. Υπόκωφοι ήχοι μπλεγμένοι με αγχωτικούς θορύβους συνθέτουν το σκηνικό της βίαιης μεγαλούπολης της δικής μας εποχής. Τα κουδουνίσματα των προβάτων συγχωνευμένα με τους θορύβους και τις διακηρύξεις μοιάζουν αυτή την φορά σαν ερινύες που περικυκλώνουν την φιγούρα του Αποστολάκη. Εκείνος συνεχίζει επ’ άπειρον να κάθεται στην καρέκλα του επάνω στο στρώμα και να διαβάζει με αδιαφορία, ηλιθιότητα, κυνισμό και απάθεια την εφημερίδα του ενώ βρίσκεται ζωσμένος από φλόγες που ολοένα τον πλησιάζουν. Στρώμα, καρέκλα και εαυτός γίνονται ένα για να πυρποληθούν από τις φλόγες. Ο σύγχρονος «πολιτισμένος», «αστικός», «δυτικοποιημένος», «ευρωπαίος» νέο-έλληνας δεν θα είναι ποτέ πια αθώος και μάλλον… αποδέχεται παθητικά την μοίρα του.

Πολλά συγχαρητήρια στην Μαρία Γοργία για αυτήν την δύσκολη συναρμολόγηση ανταποκρινόμενη στην νέα τάξη των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών μέσα από μια ματιά στο παρελθόν, δίνοντας την δική της χροιά και αγγίζοντας βαθιά μια συλλογική αφήγηση της ελληνικότητας. Η εξισορρόπηση και διασύνδεση της προσωπικής της καλλιτεχνικής ματιάς με ένα ευρύτερο κοινωνικο-πολιτικό γίγνεσθαι ευχόμαστε να συνεχιστεί. Αναμένουμε με αγωνία τα επόμενα της project με επίκεντρο την ζωή των σύγχρονων πρεκάριων (precaires), μια ζωή της επισφάλειας που προορίζεται να στοιχειώσει το μέλλον. Πολλά συγχαρητήρια και στον εξαιρετικό performer αυτής της παράστασης, Σταύρο Αποστολάτο, που αποτύπωσε τόσο περίτεχνα τις ενδόμυχες πτυχές του Έλληνα και της ψυχοσύνθεσης του ανά τις εποχές συγκροτώντας ένα συμπαγές σύνολο εθνοτικών ιδιοτήτων, μέσα από την προσωπική του σωματική έξη και ιδιοσυγκρασία σε αυτή την πολύπλευρη, εκκεντρική, άμεση σωματικότητα και στην συναισθαντική του σχέση με το στρώμα.

Ναταλία Κουτσούγερα

2013-05-12

Μετά την όμορφη βραδιά που ζήσαμε στο Εμπρός στις 3 Φεβρουαρίου, καλούμε τους ανθρώπους του χορού που έχουν υλικό από βίντεο (VHS , ή μεταγραμμένο σε DVD)από την δεκαετία του '90 και από τον καιρό που ήταν σπουδαστές χορού, για ένα δεύτερο γύρω του παιχνιδιού "Που ήμουνα; Που είμαι; ".

Για περισσότερες πληροφορίες για το παιχνίδι, για βίντεο και φωτογραφίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας. http://syndesmoschorou.wordpress.com/

Όσοι απο εσάς έχετε υλικό και θα θέλατε να συμμετάσχετε επικοινωνήστε μαζί μας στo syndesmos.chorou@gmail.com

Πού ήμουνα; Πού είμαι;

Άνθρωποι του χορού δείχνουν βίντεο από τον καιρό που ήταν σπουδαστές χορού. Και μιλούν για το 'τότε' και για το 'τώρα΄.

Δεκαετία του '90.

Ποιά ήταν τα όνειρά τους; Πώς φαντάζονταν τον εαυτό τους δεκαπέντε χρόνια μετά;

Με παιχνιδιάρικη διάθεση ανατρέχουμε στο τότε για να ανιχνεύσουμε το τώρα.

Σας περιμένουμε με χαρά,

Τζένη Αργυρίου, Βάσω Γιαννακοπούλου, Μαρία Κολιοπούλου, Μέντη Μέγα, Κατερίνα Σκιαδά

ΥΣ. Αν υπάρξει ανταπόκριση θα μπορούσε να γίνει το ίδιο για άλλες δεκαετίες ή για άλλης κατηγορίας βίντεο. Αυτή είναι απλώς η αρχή!

2013-04-13