Της Δανάης Ευαγγελίου
Είδα τη συγκεκριμένη παράσταση στον Τύπο, και το ενδιαφέρον μου προσέλκυσε ο συνδυασμός του ονόματος της διάσημης Αμερικανίδας χορογράφου με την ελληνική μυθολογία. Γνώριζα από τις σπουδές μου στο χορό και τη φιλολογία πως η αρχαία ελληνική μυθολογία αποτέλεσε έμπνευση για αρκετά έργα της και θέλησα να δω τι εστί «Μάρθα Γκράχαμ & Ελληνικοί Μύθοι». Διαπίστωσα ότι πρόκειται για κάτι πολύ πιο ουσιαστικό από μια παρουσίαση. Στο συγκεκριμένο δρώμενο η επιστήμη της φιλολογίας συνδυάζεται και αλληλεπιδρά με την τέχνη του χορού, η αρχαία ελληνική μυθολογία συνδιαλέγεται με την Αμερική του 20ου αιώνα και το σήμερα, το αρχαίο δράμα σωματοποιείται και αποδίδεται μέσω του σύγχρονου χορού και η ομιλία εναλλάσσεται με την κίνηση.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης η καθηγήτρια κλασικών σπουδών, Νίνα Παπαθανασοπούλου, αναλύει το κινητικό λεξιλόγιο που δημιούργησε η Μάρθα Γκράχαμ και παρουσιάζει πώς το αξιοποίησε για να αποδώσει τους ελληνικούς μύθους από μια διαφορετική σκοπιά. Ειδικότερα, η ιστορία του Οιδίποδα και τη Ιοκάστης, της Μήδειας, της Κλυταιμνήστρας και άλλων γνωστών αρχαίων ηρώων και ηρωίδων μετατρέπονται σε χορογραφίες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι μύθοι σωματοποιούνται, το κείμενο αφαιρείται και το εργαλείο αφήγησης είναι πλέον το σώμα και η δική του εκφραστική δεινότητα. Επιπλέον, στο έργο της Γκράχαμ οι μύθοι παρουσιάζονται από την οπτική γωνία της γυναίκας. Οι γνωστές από τη μυθολογία και το αρχαία δράμα ιστορίες παρουσιάζονται μέσα από την εμπειρία των γυναικών ηρωίδων.
Θα μπορούσε κανείς να πει πως ολόκληρη η παράσταση αποτελεί εν δυνάμει έναν ύμνο στη Γυναίκα. Μια φιλόλογος συνεργάζεται με μια χορογράφο, αναδεικνύουν το έργο μιας άλλης γυναίκας-πρωτοπόρου, της οποίας η συμβολή στο χορό παρομοιάστηκε με του Πικάσο στην τέχνη. Επιπλέον, τα αποσπάσματα από τις χορογραφίες της Γκράχαμ χορεύουν έξι χορεύτριες απόφοιτες της ΚΣΟΤ, οι οποίες ερμηνεύουν με πάθος και επαγγελματισμό τις αυθεντικές χορογραφίες, τις οποίες το ελληνικό κοινό δύσκολα θα είχε την τύχη να δει, καθώς μόνο πρώην μέλη της ομάδας της Γκράχαμ επιτρέπεται να αναβιώνουν κάποιες χορογραφίες εκτός ΗΠΑ. Επομένως, φοβερή συγκυρία και τρομερά επίκαιρη προσπάθεια το συγκεκριμένο πρότζεκτ.
Η Νίνα Παπαθανασοπούλου σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη και διδάσκει μυθολογία και αρχαίο δράμα τα τελευταία δεκαοχτώ χρόνια. Αρνούμενη να επαναπαυτεί στον τετριμμένο τρόπο διδασκαλίας, αναζητούσε συνεχώς τρόπους να κάνει το μάθημά της, και κατ’ επέκταση και την έρευνά της, που εστιάζει στη διάσημη Αμερικανίδα χορογράφο, πιο ενδιαφέροντα για το ευρύ κοινό. Έτσι συνέλαβε την ιδέα του συγκεκριμένου πρότζεκτ. Επιπλέον, δε δίστασε να αναζητήσει τη συνεργασία και τη συμβολή μιας επίσης σημαντικής γυναίκας, της Πένυς Διαμαντοπούλου. Στον κόσμο των χορευτών, αλλά και των καλλιτεχνών γενικότερα, η Πένυ είναι πασίγνωστη. Είναι χορογράφος και καθηγήτρια της τεχνικής Γκράχαμ και μία από τις ελάχιστες Ελληνίδες που έφυγε με υποτροφία για σπουδές στην Αμερική και έγινε δεκτή στην ομάδα της Μάρθα Γκράχαμ στη Νέα Υόρκη.
Η παρουσίαση παρά τη σύμπραξη και συνεργασία τόσων γυναικών, δεν συνιστά μια παράσταση από γυναίκες για γυναίκες, ούτε απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό, όπως λάτρεις του χορού ή φιλολόγους. Αντιθέτως, αποτελεί μια άρτια ενορχηστρωμένη πρωτοβουλία, η οποία προσφέρει στο κοινό της μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Ο θεατής αποκομίζει μια διαφορετική οπτική σε κάτι ήδη γνωστό και οικείο, όπως η ελληνική μυθολογία. Οι ομιλίες, που αποτελούν σημαντικό μέρος της παρουσίασης, εμπεριέχουν τις πληροφορίες που χρειάζεται το κοινό για να οξύνει τη σκέψη του και να αναστοχαστεί τη δεδομένη γνώση. Επιπρόσθετα, καθώς οι πληροφορίες μεταδίδονται όχι μόνο μέσω του λόγου, αλλά και της εικόνας, του χορού και της μουσικής εξασφαλίζουν στο θεατή μια πλούσια κι ευχάριστη οπτικοακουστική εμπειρία. Τέλος, η παράσταση καταδεικνύει και υπογραμμίζει το πώς μπορεί να συνδυαστεί μια τέχνη με μια επιστήμη, το αρχαίο με το σύγχρονο και ο χορός με την ομιλία. Η διεπιστημονικότητα και η συνύφανση διαφορετικών πεδίων και ειδικοτήτων καθιστούν την παρουσίαση κατάλληλη και ωφέλιμη για όλους. Στην εποχή μας είναι απαρέγκλιτη ανάγκη, συνειδητή ή μη, η ανάγκη για ανανέωση και για εξεύρεση νέων τρόπων και νέων δρόμων έκφρασης και υλοποίησης ιδεών.
Η παράσταση θα παρουσιαστεί στα αγγλικά αποκλειστικά για φοιτητές και καθηγητές από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο στις 13 Απριλίου στο Θέατρο Ελέρ-Ελένη Ερήμου και για το ευρύ κοινό στη Ρόδο το Μάιο του 2024.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του πρότζεκτ καθώς και στα social media: Instagram και Facebook.
Δανάη Ευαγγελίου για το Dancetheater.gr
Η Δανάη Ευαγγελίου είναι Φιλόλογος και καθηγήτρια κλασικού μπαλέτου. Ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό της στην Κλασική Φιλολογία στο King’s College του Λονδίνου το 2016 και το πτυχίο της στην Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2014. Σπούδασε επίσης στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και πήρε πτυχίο χορεύτριας και καθηγήτριας χορού από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2013. Έχει διδάξει μπαλέτο και ρεπερτόριο σε προχωρημένα τμήματα σχολών χορού στην Αθήνα και την Καλαμάτα και έχει εργαστεί στο 24ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας το 2018. Επιπλέον, έχει χορογραφήσει θεατρικές παραστάσεις ομάδων που διαγωνίζονται στο Φεστιβάλ Θεάτρου στην Αθήνα και έχει γράψει Δισκοκριτικές και κριτικές για συναυλίες σε διαδικτυακά μουσικά περιοδικά. Συνεχίζει την έρευνά της στο Αρχαίο Δράμα και την Πρόσληψή του και διδάσκει χορό και φιλολογικά στην Αθήνα.